Kategori: Makaleler

Sibernetik Yapay Zeka Nedir? Tarihin Nabzında İnsan ve Makinenin Dansı Bir tarihçi için zaman, yalnızca geçmişin hatırlanması değil; aynı zamanda bugünün anlamlandırılmasıdır. Sibernetik yapay zeka dediğimizde, kulağa oldukça modern gelen bu kavramın kökleri aslında 20. yüzyılın ilk yarısına, insanın kendi düşünme biçimini makinelerde yansıtma çabasına uzanır. Teknoloji sadece araç değildir; her dönemde insanın kendine tuttuğu bir aynadır. Bu aynaya baktığımızda sibernetiğin yalnızca mühendislik değil, aynı zamanda toplumsal ve felsefi bir devrim olduğunu görürüz. Sibernetiğin Doğuşu: İnsan-Makine İletişiminin Başlangıcı 1940’lı yıllarda Norbert Wiener adında bir matematikçi, savaşın yıkımı içinde bambaşka bir kavram ortaya attı: sibernetik. Yunanca kybernetes kelimesinden gelen bu sözcük,…

Kamp Programı Ne Demek? Dayanışmanın, Eşitliğin ve Öğrenmenin Doğada Yankısı Bir kamp programı duyar duymaz aklınıza ne geliyor? Belki etkinliklerle dolu bir takvim, belki sabah yürüyüşleri ve akşam ateş başı sohbetleri… Ama aslında “kamp programı” bundan çok daha fazlası. Bir arada yaşamanın, birlikte üretmenin, paylaşmanın küçük bir modeli. Doğayla uyumlu yaşamı öğrenmenin yanı sıra, toplumsal cinsiyet eşitliği, çeşitlilik ve sosyal adalet gibi değerleri somutlaştırabileceğimiz bir alan. Peki biz bu programları tasarlarken kimin sesini duyuyor, kimin sesini unutuyoruz? Kamp Programı: Etkinlikten Çok, Bir Toplum Tasarımı Kamp programı, saat saat planlanmış etkinliklerden ibaret değildir. O programın içinde bir dünya görüşü vardır. Sabah…

Mobilya Stilleri Nelerdir? Felsefenin Gölgesinde Bir Estetik Yolculuk Bir filozof, bir sandalyeye oturduğunda aslında bir düşünce biçimine oturur. Mobilya, yalnızca işlevsel bir nesne değil; insanın varlıkla, mekânla ve kendisiyle kurduğu ilişkinin somutlaşmış halidir. Bu nedenle “mobilya stilleri nelerdir?” sorusu, sadece dekoratif bir merak değil; etik, epistemoloji ve ontoloji düzeyinde yanıtlanması gereken derin bir sorgulamadır. Her mobilya stili, insanın dünyayı anlamlandırma biçiminin, zamanın ruhunun ve varoluşun estetik dilinin bir ifadesidir. Ontolojik Perspektif: Mobilyanın Varlığı Üzerine Ontolojik olarak bakıldığında mobilya, insanın mekânla kurduğu varoluşsal bağın bir yansımasıdır. Bir sandalye, sadece oturmak için değil; aynı zamanda “var olma biçimi”ni belirlemek için vardır. Modernist…

Kuluçkaya Yatan Tavuk Ne Denir? – Kültürlerin Aynasında Bir Antropolojik Yolculuk Kültürlerin Çeşitliliğiyle Başlayan Bir Merak Bir antropolog olarak, dünyanın farklı köşelerinde insanların doğayla kurduğu ilişkilere her zaman büyülenerek baktım. Bir köyde sabahın sessizliğini delen horoz sesi, bir başka yerde bereketin habercisidir. Peki ya kuluçkaya yatan tavuk? Yalnızca bir hayvan davranışı mı, yoksa insan kültürlerinin derinlerine işlemiş bir sembolik ritüel mi? “Kuluçkaya yatan tavuk ne denir?” sorusu, göründüğünden çok daha fazlasını anlatır. Çünkü bu ifade, üretkenliğe, sabra, anaçlığa ve döngüsel yaşama dair bir kültürel aynadır. Semboller ve Ritüeller: Yumurtanın Ötesinde Bir Hikâye Antropolojiye göre, her toplum kendi doğa gözlemlerini sembollere…

Eris Virüsü Kaç Kişide Görüldü? Sayı Saplantısını Bırakalım, Bilime Gelelim Sert söyleyeceğim: “Eris virüsü kaç kişide görüldü?” sorusu baştan hatalı bir soru. Çünkü bir varyantın kesin kişi sayısını bilemezsiniz—dünyadaki her enfeksiyon genomik olarak dizilenmiyor. Bu yazı, o “tek sihirli sayı”nın neden yanıltıcı olduğunu, verinin nerede kırıldığını ve neye bakmanın daha anlamlı olduğunu anlatacak. Hızlı cevap: Eris (EG.5) için küresel bir “toplam kişi sayısı” yok; ülkeler, varyantları pay (oran) olarak izler. Örneğin WHO, 2023 yazında EG.5’in küresel payının yükseldiğini rapor etti; ancak bu bir kişi sayısı değil, örneklenen vakalar içindeki paydı. ([Dünya Sağlık Örgütü][1]) Eris Virüsü Kaç Kişide Görüldü? Kısa Cevap…

Alıcı Cayarsa Kapora Ne Olur? Farklı Bakış Açılarıyla Derinlemesine Bir İnceleme Herkese merhaba! Bu blogda genellikle günlük hayatta sıkça karşılaştığımız ama detaylarını çoğu zaman bilmediğimiz konulara farklı açılardan bakmayı seviyorum. Bugünkü konumuz ise ev, araba ya da herhangi bir mal alım-satımında sıkça karşımıza çıkan bir mesele: Alıcı cayarsa kapora ne olur? Bu sorunun cevabı, sadece hukuki metinlerle sınırlı değil. Aynı zamanda psikolojik, toplumsal ve hatta cinsiyet temelli bakış açılarıyla da şekilleniyor. Gelin birlikte bu konuyu hem kanun hem de insan davranışları açısından derinlemesine ele alalım. Kapora Nedir ve Ne İşe Yarar? Kapora, bir satış sözleşmesinde tarafların ciddiyetini göstermek amacıyla verilen…

Görevsizlik Kararı Veren Mahkeme Dosyayı Görevli Mahkemeye Gönderir mi? Sosyolojik Bir Okuma Toplumların dinamiklerini anlamaya çalışan bir araştırmacı olarak, her kurumsal kararın ardında bir toplumsal düzenin yansıması olduğunu bilirim. Mahkemelerin kararları yalnızca hukuki bir süreç değil, aynı zamanda toplumun güç ilişkilerini, rollerini ve normlarını yeniden üreten bir sistemdir. “Görevsizlik kararı veren mahkeme dosyayı görevli mahkemeye gönderir mi?” sorusu, hukukla sınırlı bir teknik mesele gibi görünse de, derinlerde insan ilişkilerini, otoriteyi ve toplumsal dayanışmayı anlamanın anahtarıdır. Toplumsal Yapılar ve Hukukun Sembolizmi Her toplumda kurumlar, bireylerin davranışlarını şekillendiren sembolik yapılar oluşturur. Hukuk sistemi, bu sembolik yapıların en görünürlerinden biridir. Mahkemelerin görev alanı…

Gölcük Tabiat Parkı Yapay mı? Antropolojik Bir Yolculuk Bir antropolog olarak, doğayı sadece fiziki bir alan değil, kültürün ve insanın anlam dünyasıyla şekillenen bir sahne olarak görürüm. Gölcük Tabiat Parkı’nı ilk ziyaret ettiğimde aklıma gelen soru şuydu: “Bu güzellik, doğanın mı yoksa insanın elinin eseri mi?” Bu yazı, Gölcük’ün yapaylık ve doğallık sınırında duran varlığını, ritüeller, semboller, topluluk yapıları ve kimlik üzerinden antropolojik bir mercekten inceleyecek. Doğanın Yeniden İnşası: Gölcük’ün Yapaylık Hikâyesi Gölcük Tabiat Parkı, Bolu’nun zarif doğası içinde yer alan bir göl ve çevresinden oluşur. Ancak gölün kendisi, tamamen doğal değildir. 1950’lerde meydana gelen toprak kaymasıyla oluşan doğal bir…

Ghetto mu Getto mu? Kavramın Kökeni ve Günümüzdeki Anlamı Ghetto ve getto terimleri, tarihsel olarak belirli bir etnik, dini veya sosyal grubun zorla veya gönüllü olarak izole edildiği yerleşim alanlarını tanımlar. Ancak bu iki yazım biçimi arasındaki fark, yalnızca dilsel bir tercih değil, aynı zamanda kavramın tarihsel ve kültürel bağlamını da yansıtır. Kelime Kökeni ve Tarihsel Arka Plan Kelimenin kökeni, 16. yüzyılda İtalya’nın Venedik şehrine dayanır. 1516 yılında, Venedik Senatosu, Yahudi nüfusunun belirli bir bölgede yaşamalarını zorunlu kılan bir karar aldı. Bu bölge, “Getto Nuovo” (Yeni Getto) olarak adlandırıldı ve çevresi yüksek duvarlarla çevriliydi. “Ghetto” kelimesinin kökeni konusunda çeşitli teoriler…

Hava yapan su borusunun havası nasıl alınır? Küresel ve yerel bir bakış Su tesisatı dediğimiz şey, aslında hayatımızın görünmez omurgası. Her gün açtığımız musluktan akan suyun arkasında, boruların içinde dolaşan karmaşık bir denge var. Fakat bazen bu düzeni küçük ama can sıkıcı bir sorun bozar: boruların içine giren hava. “Hava yapan su borusunun havası nasıl alınır?” sorusu sadece teknik bir mesele değil; aynı zamanda farklı toplumların suyla kurduğu kültürel bağın da bir yansıması. Gelin, bu konuyu hem pratik bir rehberle hem de farklı coğrafyaların bakış açılarıyla masaya yatıralım. Hava kilidi nedir ve neden olur? Borularda hava oluştuğunda su akışı düzensizleşir,…